Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun mevcut konumuyla ilgili ciddi belirsizliklerin olduğunu açıkladı. Bu durum, İran'ın nükleer programı ve uluslararası ilişkilerdeki dinamikler açısından yakından takip edilen bir gelişme. UAEA'nın açıklamaları, Tahran yönetimiyle yapılan müzakerelerin yeniden gündeme gelmesine neden oldu ve bölgedeki gerilimlerin artışına yol açabileceği kaygılarını da beraberinde getirdi.
UAEA’nın son raporuna göre, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoku hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları belirtildi. İran'ın bu stoku sürekli olarak genişlettiği, ancak nasıl ve nerede depolandığına dair bilgilerde eksikliklerin bulunduğu ifade ediliyor. Bu durum, hem bölge güvenliği açısından hem de uluslararası nükleer anlaşmaların geçerliliği açısından oldukça endişe verici bir tablo çiziyor.
Rapor, Tahran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması için uluslararası baskıların arttığı bir dönemde geldi. Zenginleştirilmiş uranyum, nükleer enerji üretiminde kullanılabildiği gibi, askeri amaçlar için de işlevsellik taşıyor; bu nedenle, uluslararası toplum için kritik bir öneme sahip. UAEA yetkilileri, İran ile yakın bir işbirliği içinde olmayı amaçladıklarını belirtmelerine rağmen, İran'ın mevcut tutumu karşısında ellerinin ne kadar bağlı olduğu konusunda bir belirsizlik var.
İran, geçmişte yaptığı nükleer anlaşmalar sonucunda belirli taahhütlerde bulunmuştu. Ancak, son yıllarda yaşanan siyasi gerilimler ve ABD'nin 2018'de anlaşmadan çekilmesi sonrası bu taahhütlerin birçoğu sorgulanmaya başladı. İran, zenginleştirilmiş uranyum seviyelerini artırarak, nükleer silah geliştirme kapasitesini yükseltmek amacı güttüğü iddialarını da yoğun bir şekilde reddetmektedir. Ancak, UAEA'nın son açıklamaları, İran'ın bu iddialarının arka planda nasıl bir gerçeklik taşıdığı konusunda soru işaretleri oluşturmaktadır.
UAEA'nın açıklamalarına karşılık olarak İran Dışişleri Bakanlığı, ajansın beyanlarını eleştirerek, ülkelerinin nükleer faaliyetlerinin barışçıl olduğunu iddia etti. Ancak bu açıklamalar, uluslararası müzakerelerin yeniden başlaması için yeterli bir zemin oluşturup oluşturmayacağı ise belirsizliğini koruyor. Özellikle Tahran’ın bu belirsiz durumlara nasıl bir yanıt vereceği, nükleer anlaşmanın geleceği açısından büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, UAEA’nın İran'a dair zenginleştirilmiş uranyum stokuna ilişkin değerlendirmeleri, uluslararası nükleer politikalarda yeni bir dönemin habercisi olabilir. İran’ın nükleer programı üzerindeki uluslararası gözetim mekanizmaları ve müzakerelerin yeniden başlaması, dünya genelinde bu konuyla ilgili yeni tartışmaların alevlenmesine sebep olacak gibi görünüyor. Her ne kadar İran, nükleer mühendislik alanındaki ilerlemelerinin barışçıl olduğunu savunsa da, uluslararası toplum için endişe verici olan bu belirsizlik, nükleer silahların yayılması riskini daha da artırabilir.
